Files in stedelijke gebieden vormen een wereldwijd groeiend probleem dat miljarden kost. Omdat files hoofdzakelijk tijdens de spits ontstaan, ligt de focus op forensen. De oplossing voor files in stedelijke gebieden zou verrassend simpel kunnen zijn: geef forensen de mogelijkheid om de spits te vermijden en minder te reizen door middel van flexibel werken.
Filevorming in stedelijk gebied is een kostbaar en groeiend probleem
Verkeersopstoppingen, die nu al wereldwijd grote steden lamleggen tijdens piekuren, hebben een enorme economische impact door verlies van productiviteit en hogere transport- en brandstofkosten. Alleen al in de EU lopen de kosten van fileverkeer op tot bijna 100 miljard euro per jaar, oftewel 1 % of het BBP van de EU. En het probleem blijft groeien. Op dit moment woont al 55% van de wereldpopulatie in stedelijke gebieden, een percentage dat naar verwachting verder zal stijgen tot 68% in 2050.
Fileproblematiek gaat grotendeels over piekuren
De capaciteit van wegen en het openbaar vervoer wordt tot het uiterste opgerekt – dat wil zeggen tijdens piekuren. Het gros van de forensen neemt, aansluitend op traditionele werktijden, dagelijks rond dezelfde tijden deel aan het verkeer, wat het overbekende spitsverkeer veroorzaakt. Als het gaat om het verlichten van verkeersdrukte tijdens de piekuren wordt daarom naar forensen gekeken. Genoemde oplossingen zijn spitsheffingen, het stimuleren van carpoolen en alternatief vervoer zoals het openbaar vervoer of fietsen. Al deze ideeën gaan uit van de aanname dat werknemers naar een vaste werkplek moeten reizen, en op vaste tijden. Een alternatieve benadering van het probleem zou kunnen zijn dat forensen de mogelijkheid krijgen spitsreizen te vermijden en zelfs minder te reizen door middel van flexibel werken.
Spitsverkeer ontlasten door flexibel werken
Flexibel werken wil zeggen dat medewerkers de mogelijkheid hebben om aanpassingen te doen in het aantal werkuren, het inplannen van die uren of de plaats waar wordt gewerkt. Door flexibel werken kunnen medewerkers hun reistijden aanpassen om zo de spits te mijden of op afstand werken en het verkeer helemaal vermijden. Technologie zoals laptops, snel internet en de cloud maakt flexibel werken mogelijk. Medewerkers hoeven niet meer naar een vaste locatie te reizen om te kunnen werken.
In een enquête gehouden onder medewerkers van tien van de grootste werkgevers in Melbourne, Australië gaf 58% aan dat zij ten minste de helft van hun werktaken buiten kantoor zouden kunnen doen en 30% van de werknemers gaf aan 80% of meer van hun werktaken op afstand te kunnen doen. Slechts 2% zei dat geen van hun werktaken vanuit een alternatieve locatie konden worden gedaan.
Het ongebruikte potentieel van flexibel werken
Flexibel werken is niet nieuw, maar ook nog niet helemaal ingeburgerd. Een enquête van de Transportation Planning Board of the Washington area in de V.S. liet zien dat 32% van de respondenten al gebruik maakte van flexibel werken in de vorm van telewerken en nog eens 18% gaf aan dat zij zouden telewerken als dit was toegestaan. Australisch onderzoek schetst een vergelijkbaar beeld: 64% van de bevraagde werknemers profiteerde al van flexibele werkafspraken, maar 34% mocht niet op afstand werken.
Uit een enquête door Transport for London onder passagiers van de Londense metro bleek dat 66% van de werkgevers flexibele werkuren toestond. Desondanks had slechts 28% van de bevraagde metropassagiers in de afgelopen 12 maanden flexibele werktijden aangevraagd en wanneer specifiek gevraagd naar flexibiliteit in werktijd stelde slechts 30% daadwerkelijk flexibel te zijn bij het kiezen van hun vertrektijd. Er lijkt nog een groot ongebruikt potentieel te zijn in flexibele werkstrategieën, voor werknemers en werkgevers aan de ene kant en voor het verlichten van verkeersdrukte aan de andere kant.
Een brede invoering van flexibel werken zou minder woon-werkverkeer en een betere spreiding van forensen betekenen, wat in potentie filevorming kan verminderen. Flexibel werken en op afstand werken worden gezien als stimulans voor meer flexibiliteit voor organisaties en een betere balans tussen werk en privéleven. Het past binnen de huidige trends van extreme mobiliteit, de behoefte om te beslissen wanneer en waar je werkt en de focus op welzijn en tevredenheid van medewerkers.
